Hem ruh hem de beden zindeliğiniz için Ai-Ki-Do

Şahsen Aikido deneyimim hiç yok ama Nisan 2015'den beri eşimin Aikido dersleri almaya başlamasıyla benim de Aikoda’ya karşı farkındalığım arttı diyebilirim. Eşimin Aikido dersi aldığı Dojo’da ben de pilates derslerine gittiğim için onların derslerini izleme ve Sensei’nin anlattıklarını dinleme şansına sahip oldum. Bu arada Japonca "Sensei", öğretmen, usta anlamına geliyor.
Bu yazımda onları izlediğim ve eşimden öğrendiğim kadarıyla sizlere Aikido ile ilgili bilgiler aktarmaya çalışacağım.

Peki "Aikido" ne demek?

Ai-Harmoni (uyumlu hareket etme), Ki-Yaşam enerjisi, Do-Yol demek. Bunu da "Yaşam enerjisi ile uyumlu olmanın yolu"diye tanımlayabiliriz.

Japon kültürüne ve disiplinine duyduğum hayranlıktan mıdır nedir bilmem önceleri Aikido’yu sadece gözüme çok estetik göründüğü ve izlemesi hoş geldiği için seviyordum. (Peki tamam itiraf ediyorum biraz da havalı buluyordum :)) Ancak içine girince işin felsefi tarafının da olduğunu öğrendim ve bu bende daha fazla hayranlık uyandırdı. Şöyle ki, Aikido öncelikle zihnini ve bedenini kontrol etmeyi öğreten bir disiplin modeliymiş bunu öğrendim. Hatta bununla ilgili Morihei Ueshiba’nın (Aikido’nun kurucusu) şöyle bir sözü var; “Bilge kişiler savaşı daha başlamadan kazanırken, cahiller kazanmak için savaşır.” Burada atıf yaptığı şey zihinsel disiplindir. Yani daha açık bir ifadeyle; savaşmadan da savaş kazanabilirsin ama savaşa gireceksen de savaşta karşılaşabileceğin her türlü hamleye hazırlıklı olacak stratejik derinliğe sahip ol. 

"Aikido’da müsabaka kültürü yoktur"

Kazanan ve kaybedenin olmadığı Aikido’da birlikte gelişmek vardır. Morihei Ueshiba’nın bununla ilgili de şöyle bir sözü var; “Kaybedenin olduğu yerde kazanan olmaz.” Aikido, rakibini yenmekten ziyade kendini geliştirmekle ilgili bir barış sanatıdır. Yine bununla ilgili de Morihei Ueshiba şöyle demiştir; “Rakibini yaralamak kendini yaralamaktır. Saldırganlığı rakibini yaralamadan kontrol altına alabilmek barış sanatıdır.”

Aikido ve Judo’nun benzer yanları

O'sensei (Morihei Ueshiba’dan bahsederken söylenen isim), Judo’nun kurucusu Jigoro Kano ile çok yakın arkadaşmış. Jigoro Kano’nun ise şöyle bir sözü bulunuyor; “Bir başkasından daha iyi olmak değil, dünden daha iyi olmak önemlidir.” Yani bu söylemiyle önemli olan şey rekabet değil, kendini geliştirmeye odaklanmaktır demek istemiştir. 

Aikido dövüş sanatı mı? Savunma sanatı mı?

Eşimin hocası Atakan Sensei bu konuya şöyle bir açıklama getiriyor; “Aikido bir Japon dövüş sanatıdır. Savunma sanatı yapmak istiyorsan hızlı koşmayı öğren çünkü en iyi savunma kaçmaktır” der. Şahsen ben Aikido yapamayan biri olarak bu fikre bayıldım :)

Aikido'yu Atakan Utku Sensei'nin dersinden izlemek isterseniz buraya tık tık!

Aikidoda seviyeler

Eşim 4. Kyu da. Japoncada 4. Kyu “yonkyu” anlamına geliyor. Eşimin hocası yani Atakan Sensei ise 4. Dan. Atakan Sensei Aikidoya 2000 yılında başlamış ve 2003 yılından beri profesyonel olarak hocalık yapıyor. Yani anlayacağınız öyle bir anda hoca seviyesine gelinemiyor. Atakan Sensei’nin hocası Christian Tissier ise Shihan ve kendisi 7. Dan. Japonca Shihan’ın anlamı ise; Shi-“4”demek, han-“hakim”demek bunu da “4 yönüne de hakim” olarak tanımlayabiliriz. Yani ustaların ustası anlamına geliyor. Japoncada Aikido çalışan öğrencilere genel olarak “Aikidoka” deniyor. Ancak öğrencilerin seviyesine göre bu isimler değişebiliyor. Birçok isim var.

Aikido dersi almak için öncelikle bir Dojo’ya üye olmanız ve kendinize bir Dogi almalısınız. (Dogi giydikleri beyaz kıyafetin adı) Dogi alt ve üst olmak üzere iki parça ve oldukça kalın, pamuklu bir giysidir. Üst giysi alttan daha kalındır hatta neredeyse pike gibi diyebilirim. Bunun sebebi asılıp çekiştirmelere dayanıklı olması ve ter emici olması için. Alt giysi belin iki yanındaki iplerle bağlanıyor rahat olması gereken bir giysi. Paçalarının da kısa olması gerekiyor bu yüzden ilk aldığınızda yüksek derecede yıkayın ki biraz çeksin demişlerdi eşime. Aikido ‘Tatami’ denilen zemin üzerinde çıplak ayakla yapılıyor. Tatamiye çıkınca ilk önce O'sensei’ye (fotoğrafına) sonra Sensei’ye selam verildikten sonra çalışmaya başlanıyor. Çalışırken kullanılan tahta kılıca “Bokken” deniyor. Bok-“Tahta”, Ken-“Kılıç” demek. Gerçek kılıçlara ise “Katana” deniyor.

Aikido’da seviye atlama

Yetişkinlerde beyaz ve siyah kuşak var, onların da kendi içinde seviyeleri var. İlk kez başlıyorsanız beyaz kuşak ile 6. Kyu dan başlıyorsunuz. Kyu sınavlarından geçerseniz 5. Kyu, 4.kyu, 3. Kyu diye ilerliyorsunuz. 1. Kyu ya gelince “Hakama” giymeyi hak ediyorsunuz. (Hakama, pantolon üzerine giyilen siyah giysi.)
Sonrasında “Shodan” yani 1. Dan sınavına giriyorsunuz ondan da geçersen siyah kuşağa sahip oluyorsunuz. Burada 9. Dan’a kadar ilerlenebiliyor. 10. Dan olan sadece birkaç kişi var onlar da O'sensei hayattayken 10. Dan mertbesine yükselttiği doğrudan öğrencileri. 10. Dan mertebesi sadece kurucu tarafından verilebildiği için artık yaşayan kimsenin 10. Dan olma ihtimali yok.

* Bu fotoğrafta Sensei öğrencilerini kyu sınavı yapıyor, küçücük çocuğun kolunu bürken adam ise benim kocam olur kendileri :)

Hakama’nın özellikleri

Hakama, geleneksel Samuray giysilerinden bir tanesi. Eskiden Samuraylar zırhlarının üzerine hakama giyermiş. Bunun sebebi ise, hem giydikleri zırhın nasıl bir şey olduğunu gizlemek hem de üzerine antiseptik bitki özleri sürdükleri hakamalara savaş esnasında açılan yaralarını sürüp mikrop kapmasını engellemek için. Hakama’nın 2’si arkada,5’i önde olmak üzere 7 pilesi vardır. Öndeki 5 pilenin 3’ü sol, 2’si sağ bacaktadır. Bu 7 pile bir savaşçının 7 erdemini temsil ediyor. Bu 7 erdem; Nezaket, Dürüstlük, Cesaret, Onur, Sadakat, Merhamet ve Adalet anlamına geliyor. Pilelerin eşit olmamasını da “Japon sanatının asimetrik estetiğinin yansımasıdır” diye tanımlıyor Sensei.

Şimdi diyeceksiniz ki bu kadar hayransın sen neden başlamıyorsun? İşte kendime en çok üzüldüğüm nokta da bu. Çünkü sağlığım el vermiyor :( Omuzum çıktığı için bu tarz sporlar yapamıyorum. Ameliyat olmam gerekiyor ama çok korktuğumdan olamıyorum. Doktorum omuz kaslarımın güçlenmesi için bana pilates önerdi son birkaç senedir yoga/pilates yapıyordum, “dum” diyorum çünkü pilates yaparken de omuzumu çıkarmayı başararak tarihe geçmiş olabilirim. O yüzden bir süre ara verdim ama yeniden başlayacağım :)

Aikido sadece bir spor değil aynı zamanda yaydığı felsefesiyle kişisel gelişime de büyük katkıları olan bir disiplin hatta bir kültürdür. En güzeli de bu kültürle tanışmak için herhangi bir yaş sınırı olmaması, istediğiniz yaş ve zamanda bir dojoya gidip başlayabilir ya da en azından bir kaç ders misafir olarak katılabilirsiniz. Hem ruh hem de beden zindeliği için fiziki koşulları elveren herkese Aikido yapmasını şiddetle tavsiye ederim. 

Sağlıklı ve dengeli günler…

Christian Tissier Shihan 

Tissier ekolünün temsilcisi Atakan Utku Sensei